Percepcja zdrowej żywności a zachowania konsumentów

Main Article Content

Lucyna Witek
Katarzyna Szalonka


Słowa kluczowe : zachowania nabywców, żywność, determinanty
Abstrakt
Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób konsumenci percypują pojęcie zdrowej żywności oraz jakie czynniki mają wpływ na zachowania konsumentów wobec żywności, zwłaszcza ekologicznej i funkcjonalnej, postrzeganych jako produkty o dużej wartości dla zdrowia. Artykuł powstał na podstawie interdyscyplinarnych studiów literaturowych oraz badania jakościowego przeprowadzonego w marcu i kwietniu 2017 roku metodą indywidualnych wywiadów nieustrukturyzowanych na próbie 30 respondentów. Wszyscy respondenci są mieszkańcami Polski (woj. dolnośląskie, małopolskie, podkarpackie, wielkopolskie), wykazywali ponadprzeciętne zaangażowanie w proces nabywania produktów. Z przeprowadzonych badań literaturowych oraz empirycznych można wywnioskować, że konsumenci oczekują od produktów żywnościowych nie tylko walorów smakowych i odżywczych, ale przede wszystkim bezpieczeństwa zdrowotnego. Bezpieczeństwo żywności, troska o zdrowie swoje i rodziny oraz autentyczność stają się coraz bardziej istotnymi kryteriami wyboru produktów żywnościowych. W artykule scharakteryzowano motywy zakupu żywności ekologicznej i funkcjonalnej. Podstawowymi wyznacznikami zachowań konsumentów na rynku zdrowej żywności są czynniki demograficzne, świadomość zdrowotna, motywacje, styl życia, czynniki społeczne, stan zdrowia i percepcja konsumentów. Szczególną uwagę zwrócono na żywność ekologiczną i funkcjonalną jako produkty doceniane ze względu na walor zdrowotny.

Article Details

Jak cytować
Witek, L., & Szalonka, K. (2017). Percepcja zdrowej żywności a zachowania konsumentów. Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika I Organizacja Gospodarki Żywnościowej, (120), 159–174. https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2017.120.46
Bibliografia

AERTSENS J., MONDELAERS K., VERBEKE W., BUYSSE J., Van HUYLENBROECK G., 2011: The Influence of Subjective and Objective Knowledge on Attitude, Motivations and Consumption of Organic Food, British Food Journal 113 (11), 1353-1378.

AHMAD S.N.B.B., 2010: Organic Food: A Study on Demographic Characteristics and Factors Influencing Purchase Intentions Among Consumers in Klang Valley, Malaysia, International Journal of Business and Management 5 (2), 105-118.

ANGOWSKI M., LIPOWSKI M., 2014: Uwarunkowania wyboru produktów żywnościowych i miejsc ich zakupu, Marketing i Rynek 6 (CD).

BABICZ-ZIELIŃSKA E., 2010: Postawy konsumentów wobec nowej żywności, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni 65, 16-22.

BAKER S., THOMPSON K.E., ENGELKEN J., 2004: Mapping the Values Driving Organic Food Choice: Germany vs the UK, European Journal of Marketing 38 (8), 995-1012.

BRYŁA P., 2016: Marketing regionalnych i ekologicznych produktów żywnościowych. Perspektywa sprzedawcy i konsumenta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

CHRYSOCHOU P., ASKEGAARD S., GRUNERT K.G., KRISTENSEN D.B., 2010: Social Discourses of Healthy Eating. A Market Segmentation Approach, Appetite 55 (2), 288-297.

CZAPSKA M., JEZNACH M., ŚWIĘCICKA A., 2002: Zachowania konsumentów na rynku żywności funkcjonalnej, Handel Wewnętrzny 48, 30-33.

DAVIES A., TITTERINGTON A.J., COCHRANE C., 1995: Who Buys Organic Food? A Profile of the Purchasers of Organic Food in Northern Ireland, British Food Journal 97 (10), 17-23.

DETTMANN R.L., DIMITRI C., 2010: Who's Buying Organic Vegetables? Demographic Characteristics of U.S. Consumers, Journal of Food Products Marketing 16, 79-91.

DIAZ F.J.M., MARTINEZ-CARRASCO PLEITE F., PAZ J.M.M., GARCIA P.G., 2010: Consumer Knowledge, Consumption, and Willingness to Pay for Organic Tomatoes, British Food Journal 114 (3), 318-334.

European Commission, 2010: Food-related Risks, Eurobarometer 354, http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_354_en.pdf [dostęp: 21.04.2017].

FILIPIAK-FLORKIEWICZ A., FLORKIEWICZ A., TOPOLSKA K., CABALA A., 2015: Żywność funkcjonalna (prozdrowotna) w opinii klientów specjalistycznych sklepów z żywnością, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 43 (2), 66-175.

GOETZKE B.I., SPILLER A., 2014: Health-improving Lifestyles of Organic and Functional Food Consumers, British Food Journal 116, 510-526.

GÓRECKA D., CZARNOCIŃSKA J., IDZIKOWSKI M., KOWALEC J., 2009: Postawy osób dorosłych wobec żywności funkcjonalnej w zależności od wieku i płci, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 4 (65), 320-326.

GUTKOWSKA K., OZIMEK I., 2005: Wybrane aspekty zachowań konsumentów na rynku żywności - kryteria zróżnicowania, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Hartman Group, 2014: Millennial Consumers: A Barometer for the Future of Food Culture, http://www.hartman-group.com/hartbeat/527/millennial-consumers-a-barometer-for-the-future-of-food-culture [dostęp: 23.04.2017].

JEZNACH M. (red.), 2003: Stan i perspektywy rozwoju rynku żywności funkcjonalnej, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

KABACIŃSKA A., RYBOWSKA A., BABICZ-ZIELIŃSKA E., 2005: Rodzaje żywności zaliczanej przez konsumentów do tzw. zdrowej, [w:] K. Gutkowska, L. Narojek (red.), Konsument żywności i jego zachowania rynkowe w warunkach członkostwa w UE, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

KOZIROK W., BAUMGART A., BABICZ-ZIELIŃSKA E., 2012: Postawy i zachowania konsumentów wobec żywności prozdrowotnej, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 45 (3), 1030-1034.

KOZIROK W., SKORUPA K., BABICZ-ZIELIŃSKA E., 2016: Consumer Attitudes and Qualities Determining Consumer Satisfaction in the Organic Foods Market, Polish Journal of Natural Sciences 31 (3), 399-411.

KRIWYL P., MECKING R.A., 2012: Health and Environmental Consciousness, Costs of Behavior and the Purchase of Organic Food, International Journal of Consumer Studies 36, 30-37.

KUDELKA W., 2011: Innowacyjny segment żywności wspierającej zdrowie człowieka, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 18, 290-302.

LOUREIRO M.L., McCLUSKEY J.J., MITTELHAMMER R.C., 2001: Assessing Consumer Preferences for Organic, Eco-labeled, and Regular Apples, Journal of Agricultural and Resource Economics 26 (2), 404-416.

ŁUCZKA-BAKUŁA W., 2007: Rynek żywności ekologicznej, PWE, Warszawa.

MAGNUSSON M.K., ARVOLA A., HURSTI U.K., LBERG L., SJ0DÉN P-O., 2001: Attitudes Towards Organic Foods Among Swedish Consumers, British Food Journal 103 (3), 209-227.

MANOJ T., DESAI K., SRINIVASAN S., 2011: How Credit Card Payments Increase Unhealthy Food Purchases: Visceral Regulation of Vices, Journal of Consumer Research 38 (1), 126-139.

MAZUREK-LOPOCIŃSKA K., SOBOCIŃSKA M., 2014: Badania kodów kulturowych w tworzeniu marketingowych modeli biznesu, [w:] Badania marketingowe - nowe podejścia oraz metody na współczesnym rynku, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, 11-21.

NASIR V.A., KARAKAYA F., 2014: Consumer Segments in Organic Foods Market, Journal of Consumer Marketing 31 (4), 263-277.

National Geographic Polska, 2016: WHO alarmuje. Epidemia otyłości w Europie będzie narastać, http://www.national-geographic.pl/national-geographic/ludzie/who-alarmuje-epidemia-otylosci-w-europie-bedzie-narastac [dostęp: 18.04.2017].

Newconnect, 2015: Żywność ekologiczna zawsze modna - analiza spółki Bio Planet, http://www.sii.org.pl/9250/aktualnosci/biuletyn-newconnect/zywnosc-ekologiczna-zawsze- modna-analiza-spolki-bio-planet.html [dostęp: 23.04.2017].

NIEWCZAS M., 2013: Kryteria wyboru żywności, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 6 (91), 204-219.

NIEWCZAS M., 2014: Consumers 'Reactions to Food Scares, International Journal of Consumer Studies 38, 251-257.

PELLETIER J.E., LASKA M.N., SZTAINER D.N., STORY M., 2013: Positive Attitudes Toward Organic, Local, and Sustainable Foods Are Associated with Higher Dietary Quality Among Young Adults, Journal of Academic Nutrition and Dietetics 113, 127-132.

PILARCZYK B., NESTOROWICZ R., 2010: Marketing ekologicznych produktów żywnościowych, Wolters Kluwer, Warszawa.

PR Newswire, 2015: Global Functional Food and Nutraceuticals Market 2014-2020: Benefits, Origin & Ingredients - Analysis of the $168 Billion Industry, https://www.prnews-wire.com/news-releases/global-functional-food-and-nutraceuticals-market-2014-2020-benefits-origin-ingredients--analysis-of-the-168-billion-industry-300037668.html [dostęp: 29.06.2016].

PRZYBYLSKA D., KUROWSKA M., PRZYBYLSKI P., 2012: Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej, Hygeia Public Health 47 (1), 28-35.

QUAH S.H,. TAN A.K.G., 2010: Consumer Purchase Decision of Organic Food Products: An Ethnic Analysis, Journal of International Consumer Marketing 22, 47-58.

RAGHUNATHAN R., NAYLOR R.W., HOYER W.D., 2006: The Unhealthy = Tasty Intuition and Its Effects on Taste Inferences, Enjoyment, and Choice of Food Products, Journal of Marketing 70, 170-184.

RAHNAMA H., FADAEI M., BAGHERSALIMI S., 2016: Healthy Food Choice: Survey Results from Iranian Consumers Toward Antibiotic-free Chicken, Journal of Sensory Studies 32 (1), e12248.

RIMAL A.P., MOON W., BALASUBRAMANIAN S., 2005: Agrobiotechnology and Organic Food Purchase in the United Kingdom, British Food Journal 107, 84-97.

ROKICKI T., 2007: Czy mięso może być żywnością funkcjonalną?, Gospodarka Mięsna 7, 20-21.

SAHOTA A., 2009: The Global Market for Organic Food and Drink, [w:] H. Willer, L. Klicher (red.), World of Organic Agriculture - Statistics and Emerging Trends 2009, FiBL, Geneva, 59-64.

STUBBS J.R., WHYBROW S., 2004: Energy Density, Diet Composition and Palatability: Influences on Overall Food Energy Intake in Humans, Physiological Behavior 81 (5), 755-764.

ŚWIĘCICKA A., JEZNACH M., GORCZYŃSKA M., 2004: Zachowania nabywcze matek na rynku gotowych produktów żywnościowych dla niemowląt i małych dzieci, [w:] Konsument i marketing, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn, 193-199.

SZYMAŃSKA-BRAŁKOWSKA M., 2012: Konsument wobec zagrożeń bezpieczeństwa żywności w Unii Europejskiej, Zarządzanie i Finanse 10 (3), cz. 2, 84-93.

VERBEKE W., 2005: Consumer Acceptance of Functional Foods: Socio-demographic, Cognitive and Attitudinal Determinants, Food Quality Preference 16, 45-57.

VISSCHERS V.H., HESS R., SIEGRIST M., 2010: Health Motivation and Product Design Determine Consumers ' Visual Attention to Nutrition Information on Food Products, Public Health Nutrition 13 (7), 1099-1106.

WĄDOŁOWSKA L., 2012: Żywieniowe podłoże zagrożeń zdrowia w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn.

WHO, 2016: Obesity and Overweight, http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en [dostęp: 22.04.2017].

WITEK L., 2017: Barriers to Green Products Purchase -from Polish Consumer Perspective, [w:] O. Dvoulety, M. Lukes, J. Misar (red.), Innovation Management, Entrepreneurship and Sustainability (IMES 2017), Proceedings of the 5th International Conference 25-26 May 2017, University of Economics, Prague, 1119-1128.

WITEK L., SZALONKA K., 2016a: Alergie pokarmowe i ich wpływ na rozwój rynku żywności funkcjonalnej i ekologicznej, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing 16 (65), 128-140.

WITEK L., SZALONKA K., 2016b: Wpływ zachowań nabywców na rozwój nowych kanałów dystrybucji "zdrowej" żywności, [w:] M. Sławińska (red.), Handel we współczesnej gospodarce. Nowe wyzwania, UNI-DRUK, Poznań, 283-294.

WITTE K., ALLEN M., 2000: A Meta-Analysis of Fear Appeals: Implications for Effective Public Health Campaigns, Health Education and Behavior 27 (5), 591-615.

ZHU C., LOPEZ R.A., LIU X., 2015: Information Cost and Consumer Choices of Healthy Foods, American Journal of Agricultural Economics 98 (1), 41-54.

ZRAŁEK J., 2010: Czynniki motywujące konsumentów do zakupu ekologicznej żywności - wyniki badań bezpośrednich, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 609, Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu 16, 391-400.

ŻAKOWSKA-BIEMANS S., 2011: Bezpieczeństwo żywności jako czynnik determinujący zachowania konsumentów na rynku żywności, Problemy Higieny i Epidemiologii 92 (3), 621-624.

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.