Znaczenia ziemi rolniczej w kształtowaniu struktury społecznej polskiej wsi

Main Article Content

Renata Marks-Bielska


Słowa kluczowe : struktura społeczna, ziemia rolnicza, wieś, rolnik
Abstrakt
Celem pracy było wskazanie ewolucji znaczenia ziemi w kształtowaniu struktury społecznej. Analizy zagadnienia dokonano na podstawie wybranych pozycji krajowej literatury przedmiotu. Zakres czasowy dotyczy lat 1944–2016. Ziemia pełni ważną funkcję w kształtowaniu struktury społecznej polskiej wsi. Wielkość gospodarstwa była dawniej podstawowym kryterium statusu społecznego na wsi i wśród rolników. Obecnie o miejscu w strukturze społecznej polskiej wsi w wysokim stopniu decyduje również obszar użytkowanej ziemi (w formie własności lub dzierżawy). Zmienia się sytuacja użytkowników ziemi rolniczej. Są nimi bowiem nie tylko osoby identyfi kujące się z zawodem rolnika. W składzie struktury społecznej polskiej wsi znajduje się coraz więcej osób, które w świetle prawa są rolnikami (posiadają wymagany areał gruntów rolnych), ale wieś jest dla nich tylko miejscem zamieszkania. Następną grupę tworzą tzw. nieobecni właściciele, których z wsią łączy posiadanie gruntów rolnych, które traktują często jako lokatę kapitału (wzrost cen gruntów i możliwość otrzymywania dopłat ze środków Unii Europejskiej i z budżetu krajowego). W wyniku transformacji ustrojowej swoje usytuowanie w strukturze społecznej wsi znaleźli także dzierżawcy i nabywcy ziemi przejętej do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa po byłych państwowych gospodarstwach rolnych.

Article Details

Jak cytować
Marks-Bielska, R. (2018). Znaczenia ziemi rolniczej w kształtowaniu struktury społecznej polskiej wsi. Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika I Organizacja Gospodarki Żywnościowej, (122), 29–41. https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2018.122.12
Bibliografia

BŁĄD M., 2011: Wielozawodowość w rodzinach rolniczych. Przyczyny, uwarunkowania i tendencje rozwoju, IRWiR, PAN, Warszawa.

COASE R., 1960: The problem of social cost, Journal of Law and Economics 3, 1–44.

DOMAŃSKI H., 2004: Struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

DUCZKOWSKA-MAŁYSZ K., 1985: Ziemia w polityce rolnej PRL, Wieś i Rolnictwo 4(49), 27–42.

FEDYSZAK-RADZIEJOWSKA B., 1998: Nowi gospodarze dawnych PGR wobec gospodarki rynkowej. Typologia podstaw: właściciel menadżer, przedsiębiorca, [w:] B. Fedyszak-Radziejowska (red.), Wielkoobszarowe gospodarstwa rolne, ich załogi i nowi gospodarze, IRWiR PAN, Warszawa, 81–97.

GAJOS E., PRANDECKI K., 2017: Rolnictwo a afekty zewnętrzne. [W:] Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym (40). Rynkowe i instytucjonalne metody internalizacji efektów zewnętrznych, Monografie Programu Wieloletniego 62. IERiGŻ-PIB, Warszawa, 17–35.

HALAMSKA M., 2006: Czy rolnicy hamują rozwój Polski? Studia Regionalne i Lokalne 3 (25), 5–24.

HALAMSKA M., LAMARCHE H., MAUREL M-C., 2004: Rolnictwo rodzinne w transformacji postkomunistycznej. Anatomia zmiany, IRWiR PAN, Warszawa.

KACZOR-PAŃKÓW G., 1995: Struktura społeczna wsi. Stare i nowe zróżnicowania, [w:] B. Fedyszak-Radziejowska (red.), Wieś i jej mieszkańcy. Zróżnicowania, postawy i strategie zachowań, IRWiR PAN, Warszawa, 61–66.

ŁAPIŃSKA-TYSZKA K., 2001: Właściciele i dzierżawcy wielkoobszarowych gospodarstw popegeerowskich jako nowe elementy struktury społecznej, [w:] I. Bukraba-Rylska, A. Rosner (red.), Wieś i rolnictwo na przełomie wieków, IRWiR PAN, Warszawa, 176–196.

MAJEWSKI E., 2005: Miejsce rolnictwa w ekonomicznej i społecznej strukturze wsi, [w:] J. Wilkin (red.), Polska wieś 2025. Wizja rozwoju, IRWiR PAN, Warszawa, 91–97.

MARKS-BIELSKA R., 2010: Rynek ziemi rolniczej w Polsce – uwarunkowania i tendencje rozwoju, Wydawnictwo UWM w Olsztynie, Olsztyn.

PODEDWORNA H., 2001a: Polscy farmerzy i ich świat społeczny, Monografie i Opracowania SGH 492, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.

PODEDWORNA H., 2001b: Stare i nowe klasy w strukturze społecznej polskiej wsi, [w:] L. Gilejko (red.), Studia nad zmianami w strukturze społeczeństwa polskiego (lata 90.), Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa, 171–198.

RABIJ M., 2018: Polska nowa wieś, Tygodnik Powszechny 33, 10–17.

Rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 z dnia 29 września 2003 r. ustanawiające wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiające określone systemy wsparcia dla rolników oraz zmieniające rozporządzenia (EWG) nr 2019/93, (WE) nr 1452/2001, (WE) nr 1453/2001, (WE) nr 1454/2001,(WE) nr 1868/94, (WE) nr 1251/1999, (WE) nr 1254/1999, (WE) nr 1673/2000, (EWG) nr 2358/71 i (WE) nr 2529/2001 (OJ L 270 z 21.10.2003, s. 1).

STYK J., 2008: Ewolucja postaw rolników wobec własnego gospodarstwa i zawodu, www.cbr.edu.pl/konf2008/referaty/Styk.pdf [dostęp: 16.02.2018].

TOMCZAK F., 2006: Gospodarka rodzinna w rolnictwie. Uwarunkowania i mechanizmy rozwoju, wyd. II, IRWiR PAN, Warszawa.

Ustawa z 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów rolnych, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz.U. 2004 nr 10, poz. 76 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (Dz.U. 2006 r. nr 52, poz. 379 z późn.zm.).

Ustawa z 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz.U. 2007 nr 35, poz. 217 z późn. zm.).

WILKIN J. 2000: Struktura wsi i rolnictwa – Polska a kraje Unii Europejskiej, [w:] Chłop, rolnik, farmer? Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej – nadzieje i obawy polskiej wsi, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, 34–52.

WILKIN J. 2006: Człowiek w ekonomii, czyli o konwersji zasobów ludzkich w kapitał, [w:] K. Szafraniec (red.), Jednostkowe i społeczne zasoby wsi, IRWiR PAN, Warszawa, 97–106.

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.